Moriz Seeler

---

Życie i twórczość

Moriz Seeler to postać o wyjątkowym wkładzie w świat kultury i sztuki. Jego edukacja rozpoczęła się w renomowanym Królewskim Gimnazjum im. Fryderyka Wilhelma w Greifenbergu (obecnie Gryfice), gdzie kształtował swoje intelektualne zainteresowania. W latach 1915–1916 brał udział w I wojnie światowej, co miało znaczący wpływ na jego późniejsze twórczości.

W 1916 roku rodzina Seelerów przeprowadziła się do Berlina, osiedlając się przy Brandenburgische Straße 36. W okresie 1917-1918 poeta zadebiutował, publikując swoje pierwsze wiersze i artykuły na łamach takich czasopism jak „Das junge Deutschland”, „Die junge Kunst” oraz „Der Feuerreiter”. Jego literacka działalność rozpoczęła się na poważnie od wydania tomiku poezji Dem Hirtenknaben (Pastuszek) w 1919 roku. Następnie w 1938 roku światło dzienne ujrzał jego drugi zbiór, Die Flut (Powódź).

Seeler był także uznawany za założyciela berlińskiego awangardowego teatru „Młoda Scena”, który wystartował w wiosnę 1922 roku. Teatr ten zyskał popularność, mimo braku stałej lokalizacji i grupy aktorskiej. Sztuki były wystawiane dzięki współpracy z większymi berlińskimi teatrami. Wśród twórców tego avant-garde’owego środowiska teatralnego można wymienić takie osobistości jak Berthold Viertel, Karlheinz Martin, Leopold Jessner oraz Berthold Brecht. Teatr działał aż do 1930 roku, przyciągając uwagę szerokiej publiczności poprzez kontrowersyjne przedstawienia.

W 1927 roku Seeler zdobył uznanie jako współautor libretta w kabarecie Z nami w obrębie Kościoła Pamięci. Jego zainteresowanie kinematografią rozwinęło się wkrótce po tym; w czerwcu 1929 roku stał się współzałożycielem berlińskiego studia filmowego „Filmstudio 1929”. Efektem jego działań było między innymi powstanie półdokumentalnego filmu Ludzie w niedzielę, który, pod kierunkiem Roberta Siodmaka, przedstawiał codzienne życie Niemców w czasach Republiki Weimarskiej.

W latach 30. M. Seeler był aktywnie zaangażowany w Żydowskie Towarzystwo Kulturalne „Zagłębie Ruhry”, a także regularnie odwiedzał Pragę i Wiedeń. W listopadzie 1938 roku został uwięziony przez nazistów z powodu swojego żydowskiego pochodzenia. Po kilku tygodniach aresztu dzięki staraniom przyjaciół udało mu się uzyskać wolność, ale otrzymał zakaz przebywania w Berlinie. Przez kolejny okres życia ukrywał się, korzystając z pomocy ludzi związanych z kulturą, takich jak Izolda Kauffmann i Michael Piel.

Jego wolność jednakże nie trwała długo; kiedy ponownie został aresztowany, musiał pracować w trudnych warunkach przy przeładunku węgla. W dniu 15 sierpnia 1942 r. został deportowany do getta w Rydze, a według dostępnych informacji, zmarł prawdopodobnie 8 września 1942 r. w obozie Theresienstadt, chociaż niektórzy badacze sugerują, że mógł być zamordowany jeszcze w Rydze.

W 1998 roku z okazji badań nad jego życiem, Günter Elbin opublikował książkę Am Sonntag in die Matinee…, w której przybliżył losy poety. W 2000 roku w Berlinie, przy miejscach, gdzie mieszkał, odsłonięto tablicę upamiętniającą jego działalność, z inskrypcją mówiącą o jego wkładzie w kulturę.

W 2002 roku postać Moriz Seelera została uhonorowana przez nadanie jego imienia jednej z ulic w berlińskiej dzielnicy Treptow-Köpenick, a także nadaniem nazwy jego imienia alei w Wiedniu. Seeler pozostaje symbolem do dziś, a jego życie fascynuje nie tylko badaczy, ale i miłośników sztuki.

---

Oceń: Moriz Seeler

---