Baszta Prochowa w Gryficach

---

Położenie

„Baszta Prochowa została zlokalizowana w północno-wschodnim rejonie Starego Miasta, w miejscu, gdzie dawniej znajdowały się obwarowania. Usytuowana jest w bliskim sąsiedztwie koryta rzeki Regi oraz historycznego kamiennego młyna, w okolicach ulicy Nadbrzeżnej, przy skrzyżowaniu z ulicą Leśną. Urok tego miejsca podkreśla bliskość do murów obronnych miasta, z którymi Baszta miała bezpośrednie połączenie. Dzięki kamiennym schodom oraz drewnianemu podestowi, można było łatwo dotrzeć do jej wnętrza, które znajdowało się na wysokości około 3 metrów.

Baszta pełniła istotne zadania, działając zarówno jako wieża strzelnicza, jak i obserwacyjna. Jej nazwa nawiązuje do składowania prochu strzelniczego, które miało miejsce w jej pobliżu lub w dolnej części pierwszego piętra. Współistniała z dwoma innymi basztami, które obecnie nie istnieją: Mostową oraz Młyńską, również umiejscowionymi wzdłuż rzeki Regi. Razem z wyspecjalizowanymi obiektami, takimi jak brama Reska oraz barbakan, a także innymi nieistniejącymi basztami i murem obronnym, tworzyła ona kompleksowy system obronny miasta.

Obecnie Baszta Prochowa stanowi cenny element dziedzictwa historycznego, została bowiem wpisana do rejestru zabytków (nr rej. 52 z dnia 30 lipca 1955), co podkreśla jej znaczenie w kontekście ochrony i zachowania historycznej architektury regionu.

Wygląd

Baszta Prochowa, będąca znaczącym obiektem architektonicznym, została wzniesiona na przełomie XIV i XV wieku. Przypomina ona kształtem koło i wzniesiona jest w stylu gotyckim. Obiekt charakteryzuje się dwuwalcową konstrukcją, zbudowaną z cegły, która została położona w tradycyjnym gotyckim wiązaniu. Całość zwieńczona jest eleganckim stożkowatym dachem.

Powierzchnia Baszty Prochowej wynosi 33,4 m², a jej kubatura osiąga 567,8 m³. Wysokość całej budowli to 25,2 m.

Obie walce baszty mają tę samą wysokość, ale różnią się długością obwodu. Szerszy dolny walec posiada na górze lico, które w dużej części zostało wymienione i uzupełnione. Wejście do budowli jest o pełnym łuku i prostej archiwolcie, zlokalizowane na wysokości około trzech metrów od strony południowo-wschodniej. Na zewnętrznej stronie obwarowań umieszczono otwory strzelnicze w dwóch kondygnacjach.

Wnętrze baszty doświetlane jest przez liczne wąskie okna, zwłaszcza w górnym, węższym walcu, które również pełniły rolę otworów strzelniczych. Przy podstawie górnego walca znajdowała się hurdycja, a do dziś zachował się otwór wyjściowy po stronie południowego zachodu.

W ramach rewitalizacji dziedzictwa kulturowego w 2007 roku obiekt przeszedł przebudowę. Prace restauracyjne obejmowały m.in. wykonanie nowego drewnianego wejścia, wymianę stolarki wewnętrznej na metalową, a także podniesienie zadaszenia oraz budowę balkonu widokowego, co znacznie poprawiło estetykę i funkcjonalność tej wyjątkowej budowli.

Współczesne przeznaczenie

Po zakończeniu II wojny światowej baszta Prochowa stała się miejscem będącym w użyciu przez lokalną młodzież harcerską, służąc jako przestrzeń zbiórek oraz spotkań. Z czasem, jednak, jej dalsze użytkowanie ustało, a obiekt został porzucony.

W latach sześćdziesiątych pojawiły się plany, które miały na celu szersze wykorzystanie tego historycznego miejsca oraz przekazanie go pod opiekę miejscowego Liceum Ogólnokształcącego im. Bolesława Chrobrego, lecz niestety nie zostały one zrealizowane.

Obecnie baszta, po przeprowadzonej restauracji w 2007 roku, znów zaprasza zwiedzających. Atrakcją, która przyciąga turystów, jest balkon widokowy, z którego można podziwiać malownicze tereny miasta.

---

Oceń: Baszta Prochowa w Gryficach

---